Wednesday, July 2, 2025
  • Nagu Saabsan
  • Nala Soo Xiriir
Radio Muqdisho
  • Bogga Hore
  • Wararka
  • English News
  • Barnaamijyada
  • Shaqooyinka
  • Nala Soo Xiriir
  • Login
No Result
View All Result
Radio Muqdisho
Home Wararka

1da luulyo “Hanashadii Himilada”.

Liibaan Lugcad by Liibaan Lugcad
July 1, 2019
in Wararka
0
1da luulyo “Hanashadii Himilada”.
0
SHARES
Share on FacebookShare on TwitterShare on WhatsAppShare on TelegramShare on LinkedIn

Noloshu waa ilbiriqsiyo isku beddela daqiiqado, daqiiqado isu beddelo saacado, saacado isu beddelo maalmo, maalmo isu beddelo isbuucyo, isbuucyo isu beddelo bilo, bilo isu beddelo sanado iyo sanado . Sidaas ay tahay haddana aadanuhu waa sinji wareegayo oo maalinba wax u cusub yihiin. Yeelkeed e, Alla weyne ayaa qadaray in oog cusuba uu wax lagu farxo ama wax laga noxo soo kordhiyo.

Bani’aadanka inta adduunyada ku nool waa qowmiyado kala gadisan, annagusa waxa aan dhacnaa Afrika cirifkeeda bari oo Eeba weyne barriimo/deegaan barwaaqeysan inaga siiyay. Ayadoo xaalku sidaas yahay waxaa fara badan dulmiga aadanuhu isku duleystee, qolaba maalinta laga muruq-roon yahay waa la gumeystaa ayadoo inta badan noolaha dunidu xaalkaas soo wada maray qolaba si ha usoo maree.

Related posts

Wasiirka Maaliyadda XFS oo kulan la qaatay Xoghaya Guddiga Dhaqaalaha QM ee u qaabilsan Afrika

Wasiirka Maaliyadda XFS oo kulan la qaatay Xoghaya Guddiga Dhaqaalaha QM ee u qaabilsan Afrika

July 2, 2025
Maareeyaha Hay’adda Duulista Rayidka oo ka warbixiyay diyaarad kusoo dhacday Garoonka Aadan Cadde

Maareeyaha Hay’adda Duulista Rayidka oo ka warbixiyay diyaarad kusoo dhacday Garoonka Aadan Cadde

July 2, 2025

Ummadaha afrikada bari ee lagu naaneyso kushutiga bari (east Cushitic), qowmiyadeeda Soomaalida, waxaa Eeba weyne u gaar yeelay arrima dowra oo aan la siin ama lagu yareeyay inta badan reer weynaha kuush ama ummadaha afrikada bari, aan ekaan wadaagga nahay sida (Itoobiyaanka, Eriteriyaanka iyo Suudaanta) ama aan oodwadaagta nahay sida (Kiinya, Suudaanta koofureed iyo Ugaandha). Galladahaas Alla inoo gaar yeelay waxaa ka mida:-

1-Islaanimo2-Dhaqan wanaagsan  3-Dun-wanaagsan,4-Dhul isu dheelitiran           5-Bad weyn iyo     6-Dal aan Illaah inoo cabirin oo nagaba weyn.

Intaas iyo ina kaleba ma wada heystaan ummadahaas, sikastey ahaataba waxaa mahadaas leh Eeba weyne.

Bulsha kastaa ayadoo sidii uu Rabigood u boqray u yaal ayey leeyihiin maalmo gaar ugu asteysan, maalmahaas waxaa lagu dhigay Farxad iyo Muruga midood. Hase ahaatee maanta waxa aan si dhug iyo dhaba-gal leh uga hadli doonnaa maalinta qiimaha badan ee luulya kowdeeda.

1-luuyo (First July) “waabaa baryay bilicsan”

Bulshada Soomaaliyeed waxa ay leedahay maalmo dhowr ah oo ku dhigan qalbiyada iyo boggaga qiimaha gaara uga fadhiya, sidaas darteed waxaa ummduhu si gaara u tixgaliyaan maalmaha lagu calaamadiyay dhiigga hal-doora fara badan oo maalmahaas dartood god ugu jiro. Si aan u garano, maxay tahay sababta 1-luulyo qiimaha intaa ula eg u yeelatay? Aan dib u eegno sooyaalka taariikheedka Soomaalida:

Soomaalida bulshada lagu magacaabaahi waxa ay dunida dusheeda ku suntaneed waqti aan la aan cilmi-yahanka dhigaalka taariikhda ku xeel-dheeri aysan wali isku wada raacin, laakiin waa waayo aan marka ay isu tageen culumada lagu magacaabo “bahweynta maskaxda iyo maan-baarku” ay ku sheegeen waqti kumanaan Sanaa.

Sidaa darteed waxa ay soo martay waqtiya adag sidi ummadaha kaleba, waqtiyadaas oo aan ka xusi karno, dagaalo, xukuno iyo barakicinba isugu siyo. Annagoo eegeyna waqtiyadaas kala duwan iyo lugta ay ku lahaan karto maalintaan Luulya ay kowda aheyd bal aan nasiyo dhowr tuduc oo soo koobayo waaya dheer:

Waa maalintii dirkeeniyo      ilaa duudki Nabi Aadam (C.S)

Ummadeeni diraacdiyo          halka deyrna eheedoo

Gumeystihii dabinkiisi,          intuu dowyo u yeelay

Shanta deyrna u qeybshay     midnimadiina ka deyray      

midnimadiina ka deyray        waa maalinteenu ka diidnay     

oo Calankeena la deyray        daa imow mahadaa

Maalintaan qiimaha badan, marka si kale loo eego waa maalintii xoreysay gobal Soomaaliyeed, dibna u mideysay laba gobal oo Soomaaliyeed.

Waa maalintii Abwaan Cabdullaahi Suldaan Tima-cadde marki ay farxadi karaarka dhaaftay uu ku maasooday:

  • Ka siddeetan sebaaney                 Calankaannu sugaynaye
  • Sahankiisa ahaynow                    Seermaweydo hillaacdayow
  • Sagal maanta darroorayoo          Siigadii naga maydhayow
  • Saq dhexaanu ahayne                   Kii soo saaray cadceeddow
  • Samada kii u ekaaye                     Xiddigaa mid la siiyayow
  • Saaxirkii kala guurraye                 Sarreeyow ma-nusqaamow
  • Aan siduu yahay eegno e               Kaana sib kanna saar

AbwaanC/llaahi Suldaan Tima-cadde mar uu tilmaamayay farxadda uu dareemayay habeenkaas wuxuu yiri:

  • In sidayda tihiin iyo                  In kalaanan saxaynine
  • Soomaloo calan taagta             Saakay noogu horreysa oo
  • Seddax wiig iyo maalmo           Haddaan soor cuni waayo
  • Safrad laygama yaaboo             Sarina mayso naftayda e
  • Saaxirkii kala guurraye              Sarreeyow ma-nusqaamow
  • Aan siduu yahay eegno’e           Kaana sib kanna saar.

1-luulyo (First July) 1960, waxa ay bulshada Soomaalida u ahayd maalin aad uga u wayn,waxayna ku astaysan tahay maalin farxadeed oo ay heeryaddii gumaysiga iska rogeen gobalada koofureed kuna midoobeen labadii gobal ee waqooyi iyo koofur.

Si aan maankaada uga dhaadhiciyo mudnaanta uu waddaniga barigaa siinayay gobanimmadiisa waxaa tusaale buuxa u noqon karo Allaha u naxariistee Abwaan Cabdullaahi Suldaan Tima-cadde oo 26-juun 1960, afar maalin ka hor 1-luulyo isla maasadaan ka tiriyay calan saarkii xorriyada gobalada waqooyi asigoo ka mariyay 12:00AM saqdii dhexe Beerta xurriyada ee magaalada Hargeysa, isla 1-luulya 1960kiina isla maasadaan ka tiriyay dhismihii xamar looga talinayay oo calanka buluugga ah laga taagay OFICIO GOVERNO.

Halkaas waxaa isugu yimi dad kumanaan gaaraya,kuwaasoo u oomanaa maalintaan oo kale. Taasoo ay usoo halgameen muddo dheer, rag badana u god-galeen, waa tii uu Allaha u naxariistee Abwaan Axmed Ismaaciil Diiriye “Qaasim” asna uu ku maansooday, markii uu la cajabay farxadda ay maalintaa gacanta ku hayeen iyo halgankii dheeraa ee uu Sayid Maxamed u god-galay, waana Qaasim oo Sayidka u sheegayo in halgankiisii aan laga harin wuxuuna yiri:

  • Allow yaa darwiishkii fariin dabacsan gaarsiiya
  • Allow yaa dadkaagii yiraa dowladnimo qaaday
  • Allow yaa dabbaaldeg iyo farxad kala dul eedaama
  • Fardaha yaa dirkii dhoodi meer doona faraciisa
  • Allow yaa darmaan fartaqaan duqa u kooreeya
  • Allow yaa dulleedada taleex uga damaashaada
  • Dhaaxuu u daakiray xaqoo naga dahsoonaaye
  • Ha daawado dadkow hiiliyo doogga soobbaxaye
  • Allow yaa daluuntiyo qabriga dib uga soo saaro
  • In dariiqadii nooshahay dunida soo gaadhey
  • Oo dabkuu shiday rag kale dogobbo sii saaray
  • Allow yaa af lama daaliyee daacad ugu sheega.

1-bishii luulyo sanadkii 1960 waxaa bulshada Soomaaliyeed eek u dhaqneyd labadii gobal ee gumeystaha laga fara-maroojiyay u bidhaamay madaxbannaani iyo dowladdnimo, waxa ayna caynka u dhuujiyeen Jamhuuriyadii Soomaaliya ee uu hormuudka ka ahaa Allaha u naxariistee mudane Aadan Cabdulle Cismaan “Aadan Cadde”AHN iyo Ra’iisalwasaaranana uu ka noqday,AHN mudane Cabdirashiid Cali Sharmaake, Afhayeenka golaha baarlamaankana waxaa loo doortay, AHN mudane Jaamac Cabdullaahi Qaalib.

Runtii maalintaas waxay inoo tahay maalin xasuus iyo meeqaam gooniya ku suntan.

W/D: DALJIR ABDULLAHI NUUR

Dib u habayn:- Abukar Gobdoon

Previous Post

Wasaaradda arrimaha dibada Soomaaliya oo u yeertay Safiirka Kenya ee Soomaaliya.

Next Post

Guddoomiyaha Golaha Aqalka sare BJFS oo shirka horumarinta Baarlamaanada Aduunka uga qeyb galaya Moscow+Sawirro

Next Post
Guddoomiyaha Golaha Aqalka sare BJFS oo shirka horumarinta Baarlamaanada Aduunka uga qeyb galaya Moscow+Sawirro

Guddoomiyaha Golaha Aqalka sare BJFS oo shirka horumarinta Baarlamaanada Aduunka uga qeyb galaya Moscow+Sawirro

Wasiirka Maaliyadda XFS oo kulan la qaatay Xoghaya Guddiga Dhaqaalaha QM ee u qaabilsan Afrika

Wasiirka Maaliyadda XFS oo kulan la qaatay Xoghaya Guddiga Dhaqaalaha QM ee u qaabilsan Afrika

July 2, 2025
0

Wasiirka Maaliyadda Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Biixi Imaan Cige oo ka qeyb galaya Shirweynaha 4-aad ee Horumarinta Maalgashiga Qaramada Midoobay...

Maareeyaha Hay’adda Duulista Rayidka oo ka warbixiyay diyaarad kusoo dhacday Garoonka Aadan Cadde

Maareeyaha Hay’adda Duulista Rayidka oo ka warbixiyay diyaarad kusoo dhacday Garoonka Aadan Cadde

July 2, 2025
0

Maareeyaha Guud ee Hay’adda Duulista Rayidka Soomaaliyeed, Mudane Axmed Macallin Xasan ayaa warbaahinta Qaranka u sheegay in diyaarad nooca Helicopter...

Madaxweynaha JFS oo ka qeybgalay xuska maalinta xoriyadda iyo midnimada dalka

Madaxweynaha JFS oo ka qeybgalay xuska maalinta xoriyadda iyo midnimada dalka

July 1, 2025
0

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo ka qeybgalay munaasabadda xuska sannad guurada 65-aad ee xornimada iyo Midnimada...

Madaxweynaha JFS oo dhagax-dhigay taallada daljika dahsoon

Madaxweynaha JFS oo dhagax-dhigay taallada daljika dahsoon

July 1, 2025
0

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Dr. Xasan Sheekh Maxamuud oo ka qeybgalaya xuska Munaasabadda 1-da Luulyo oo ku astaysan 65-...

LIVE STREAM

KUBIIR ASXAABTEENNA

DHAGAYSO WARKA

Warka Subaxnimo

Warka Duhurnimo

Warka Fiidnimo

Facebook Twitter Telegram Instagram Youtube

TAARIIKHDA RAADIYAHA

Radio Muqdisho waxaa la aas aasay 1951 sagaal sano ka hor xorriyadda dalka, laga soo bilaabo 1960 ilaa maanta waa Raadiyaha kaliya ee Dalku leeyahay, wuxuuna leeyahay keyd weyn oo ay ku jirto taariikhda wadanka.

LASOO DEG APP-KEENA

Categories

  • Bogga Hore
  • Wararka
  • English News
  • Barnaamijyada
  • Shaqooyinka
  • Nala Soo Xiriir

© 2022 Radio Muqdisho

No Result
View All Result
  • Bogga Hore
  • Wararka
  • English News
  • Barnaamijyada
  • Shaqooyinka
  • Nala Soo Xiriir

© 2022 Radio Muqdisho

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In