Maanta oo kale ayaa loo aqoonsaday in ay tahay maalinta caalamiga ee ka hot tagga cudurka Qaaxada,waxaana dadka caalamka ku nool laga wacyi galiyaa halista caafimaad darro ee ka dhalan karta cudurka Qaaxada ama Tb-da, sida loola macaamilo bukaanka cudurkaasi qaba iyo sidii ka hortagi lahaa.
Cudurkan oo ku badan wadamada saboolka ah ayaa sanad kasta wuxuu ku dhaca dad ka badan 6-milyan oo Ruux, kuwaas oo 1.5-milyan oo ka mid ah ay u dhintaan.
Dalkeena Soomaaliya oo ka mid ah meelaha cudurkan uu ka jiro ayaa maanta waxaa magaalooyin badan ka dhacaya baraarujin ku aadan halista cudurka Qaaxada.
Waa maxay Qaaxo?
Cudurkaan Qaaxada waxaa sababa Bakteeriya loo yaqaanoย Mycobacterium tuberculosis, Bakteeriyadaan ayaa ah mid la isugu gudbiyo hawada.
Qaaxo waa cudur faafa oo ka mid ah kuwa ugu qatarta badan dunida, xanuunkaan wuxuu saameeyaa in badan oo ka mid ah dadka dunida ku nool gaar ahaan wadamada soo koraya.
Astaamaha qaaxada:-
Dhidid xilliga habeenkii, Qufac raagaย ilaa 3 todobaad kaasoo mararka qaar uu dhiig la socdo, Xabad xanuun, Itaal yari, Qandho, Qarqaryo, Cunada oo qofka ka hortimaada Miisaanka qofka ย oo yaraada iyo
Xanuun qofku dareemo marka uu neefta qaadanayo ama qufacayo.
Qaaxadu waxay kaloo saamaysaa xubno kala duwan oo jirka ah sida, xangulaha,ย kelyaha, maskaxda iyo xataa habย tarankaba. Astaamaha ay sababto xiliyadan waxay ku xiran tahay hadba xubinta ay saamaysay, tusaale hadii ay xungulaha saamayso waxaa qofku dareemaaย dhabar xanuun.
Bakteeriyada sababta xanuunka qaaxada ayaa qaar ka mid ah daawooyinka awood u leh inay iska caabiso, taasoo aan si sahal ah loo ciribtiri karin. Inta badan waxaa lagu daweeyaa daawooyin soconaya ilaa saddex isbuuc ilaa 6 biloodย si loo ciribtiro bakteeriyada.