Wasiirka Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dib u heshiisiinta mudane Ahmed Moallim Fiqi,ayaa furay Madasha Qaran ee Ururada Bulshada Rayidka ah iyo Heyโadaha Dowladda ee 2023 isaga oo ka hadlay arrimo badan oo khuseeya iskaashiga ururada bulshada rayidka ah iyo dowladda iyo qorsheyaasha dowladda ee Wasaaradda hormuudka ka tahay ee u baahan iskaashiga.
๐๐ ๐ฎ ๐ก๐จ๐ซ๐ซ๐๐ฒ๐ง, waxaa uu Wasiirka ka hadlay duruufaha ay soo mareen bulshada rayidka ah, doorkooda iyo ahmiyadda wadashaqeynta.
โWaxaa sharaf iyo guul ii ah inaan kulankaan shirweynaha Qaran ah idinkala soo qeyb galo si aan uga doodno iskaashiga iyo wada shaqeynta muhiimka ah ee u dhaxeeya Ururrada Bulshada Rayidka ah ee Qaranka (CSOs) iyo Dowladda Soomaaliya ee ku aaddan qorshayaasha dowladda oo laxiriira hirgelinta dowlad dhisidda, nabadda iyo dib-u-heshiisiinta, xasilinta, dowladaha hoose, iyo geeddi-socodka dimuqraadiyeynta”.
Wadashaqeyntan ayaa door muhiim ah ka ciyaarta qaabeynta mustaqbalka Soomaaliya iyo kobcinta horumar waara.
Ururada Bulshada Rayida waxa ay la kulmeen duruufo kala duwan sida, colaado, nabadgeylo-xumo, barakac , gaajo iyo quluubta bulshada oo kala durugtey taa oo sabab u noqotey is aaminaad daro cabsi iyo kala shaki saameyey dhamaan qeybaha bulshada iyo dowladnimada. Waxaa dhanka kale socdey dadaalo xoogan oo lama ilaawan ah oo ay hormuud u ahaayen Jilaayayasha aan dowloga aheyn โ ururada maxaliga ah iyo kuwa Bulshada Rayidka โ kuwaa oo door muuqda ka qaatey samata bixinta bulshada intii lagu jirey burburkii colaadihii sokeeye . Hadaba Madashan curdunka ah ee maanta, ee Dowlada iyo Bulshada Rayidka ah waxaa ay caddeyn u tahay niyadda Dowlada soomaaliya oo aan lee leexad iyo ka laba labeyn laheyn wadashaqeynta bulshada rayidka ahโ ayaa ka mid ahaa khudbadda Wasiirka.
๐๐ฎ๐๐๐ง๐ Ahmed Moallim Fiqi, Wasiirka Arrimaha Gudaha Soomaaliya oo ka hadlay qorshayaasha dowlada oo ay Wasaaraddu hormuudka u tahay oo u baahan iskaashi iyo wadasheyn dhab ah;
1. Dowladda Soomaaliya waxay aqoonsan tahay isla markaana bogaadineysaa wax-qabadka qiimaha leh ee Ururada Bulshada Rayidka ah ee horumarinta wadajirka bulshada, u doodista xuquuqul insaanka, iyo hubinta in bulshooyinka la haybsooco ay ka mid noqdaan hababka go’aan qaadashada. Ururada Bulshada Rayidka ah ayaa kaalin weyn ka qaata isku xirka dowladda iyo shacabka, kor u qaadida codkooda iyo wax ka qabashada baahiyahooda.
2. ๐๐๐ฐ๐ฅ๐๐-๐๐ก๐ข๐ฌ๐ข๐๐๐ waa hannaan adag oo dhinacyo badan leh oo u baahan ka-qaybgal firfircoon oo dhammaan dhinacyada ay khusayso. Ururada Bulshada Rayidka ah, iyaga oo guntiga dhiisha iskaga dhigaya, isla markaana si qoto dheer u fahmaya dhaqdhaqaaqyada maxaliga ah, ayaa gacan ka geysan kara taageeridda dedaallada dawladda ee lagu dhisayo haykal dawladeed oo tayo leh sida Golayaasha Dowladaha Hoose iyo Kobcinta tayada xirfadaha iyo aqoonta golaysaasha.
Waxaa xusid mudan dadaaladda dowlad dhisku in daruufo iyo caqabado fara badan laga soo marey kuwa haatan taaganna ay jiiraan kuwa ugaara sidaa aawgeed, xoojinta hayโadaha iyo horumarinta sharciga. Khibraddooda iyo waayo-aragnimadooda gudaha waa hanti qiimo leh oo ku aaddan dadaalkan.
3. ๐๐๐๐๐๐๐ ๐ข๐ฒ๐จ ๐๐ข๐-๐ฎ-๐ก๐๐ฌ๐ก๐ข๐ข๐ฌ๐ข๐ข๐ง๐ญ๐ ayaa ah tiirarka aasaasiga u ah xasiloonida iyo horumarka Soomaaliya. Ururada Bulshada Rayidka ahi waxa ay door muhiim ah ka ciyaareen fududaynta wada hadalka, kobcinta isfahanka, , cadaaldda kumeel gaarka iyo horumarinta nabad ku wada noolaanshaha bulshooyinka kala duwan. Dadaalka hagar laโaanta ah ee ay u galeen xallinta khilaafaadka iyo nabadeynta ayaa gacan ka geystay in si tartiib tartiib ah ay nabad iyo xasillooni ugu soo noqoto gobollada kala duwan ee dalka. Sidaa aawgeed iskaashiga iyo wadasheynta ku aadan Hirgalinta Hannaanka Dhab-u-heshiinta Qaran ee dhawaan wasaaraddu bandhig iyo daah fur ku sameyn doonto ayaa ah ahmiyadaha ugu waaweyn ee iskaashiga iyo xaqiijinta wadasheynta inooga baahan si loo gaaro yoolka Qorshaha oo ah ๐๐จ๐จ๐ฆ๐๐๐ฅ๐ข ๐๐๐ฌ๐ก๐ข๐ข๐ฌ ๐๐ก ๐๐ฎ๐ง๐ข๐๐ ๐๐๐ก๐๐ฌ๐ก๐ข๐ข๐ฌ ๐๐ก .
4. ๐๐๐๐๐๐ฅ๐๐๐๐ ๐ฑ๐๐ฌ๐ข๐ฅ๐ข๐ง๐ญ๐ ayaa muhiim u ah abuurista jawi awood u leh horumarka iyo horumarka. Ururada Bulshada Rayidka ahi waxay safka hore kaga jireen bixinta adeegyada muhiimka ah, sida daryeelka caafimaadka, waxbarashada, iyo taageerada hab-nololeedka, meelaha ay saameeyeen iskahorimaadyada iyo xasillooni-darrada. Sida ay uga goโan tahay in ay horumariyaan nolosha dadka aadka u nugul waa mid ammaan mudan oo la jaanqaadaysa aragtida dowladda ee ah in Soomaaliya ay noqoto mid barwaaqo ah oo loo wada dhan yahay.
5. Sidoo kale waa muhiim in aan qiranno guulaha iyo Natiijooyinka ciidan ee ay dowladdu ka gaartay goobaha cusub ee la xoreeyay khawaarijta. Ciidammadeenna amniga oo kaashanaya ciidamada deegaanka iyo bulshooyinka ku nool deeganada dib u xureynta ka socoto, waxay horumar la taaban karo ka sameeyeen dib u soo celinta dhulkii laga qabsaday kooxaha xagjirka ah. Guulahaas ciidanku waa guulo muhiim ah oo soo maray jidkeena nabad iyo xasilooni waarta. Laakiin waxaan fahamsanahay in guusha dhabta ahi ay, ku jirto horumarka joogtada ah iyo horumarka baaxadda leh ee deegaannadan cusub ee la xoreeyay laga sameynayo, iyadoo la hubinayo in nabadda iyo adeegyada dowlada ay gaarto muwaadin kasta oo ku nool deeganadas.
6. ๐๐๐ฐ๐ฅ๐๐๐๐ก๐ ๐ก๐จ๐จ๐ฌ๐ waxay door muhiim ah ka ciyaartaa xaqiijinta adeeg bixin wax ku ool ah iyo go’aan qaadasho ka qayb qaadasho oo heer hoose ah. Ururada Bulshada Rayidka ahi waxa ay door ka qaateen xoojinta qaab-dhismeedka maamulka deegaanka, awood-siinta bulshooyinka, iyo horumarinta ka-qaybgalka muwaadiniinta. Wadashaqeynta ay la leeyihiin dowladda ee dadaallada maamul daadejinta ayaa kaalin weyn ka qaatay kobcinta la xisaabtanka iyo maamulka maxalliga ah.
7. Ahmiyada Arintan, wasaaraddu waxay ay dhawaan bilowdey dib-u-eegista Hannaanka Dhisma Dowladaha Hoose ee โWadajir Frameworkโ, si caqabdaha iyo casharadii laga bartey loo saxo oo loo hormariyo, dib u eegista kadib hannaanku waxa uu sahli doonaa nidaam iskaashi oo ay kuwada shaqeyn karaa Dolwada iyo Ururuada bulsahda rayidka , si loo gaaro yoolka dhismaha dowlada hoose oo adag.
8. ๐๐๐ง๐ง๐๐๐ง๐ค๐ ๐๐ข๐ฆ๐จ๐ช๐ซ๐๐๐๐ข๐ฒ๐๐ฒ๐ง๐ญ๐ ๐ข๐ฒ๐จ ๐๐จ๐จ๐ซ๐๐ฌ๐ก๐จ๐จ๐ฒ๐ข๐ง๐ค๐ ayaa lama huraan u ah xaqiijinta matalaadda iyo ka-qaybgalka dhammaan muwaadiniinta si loo qaabeeyo mustaqbalka Soomaaliya. Ururada Bulshada Rayidka ahi waxa ay ahaayeen hormoodka qiyamka dimuqraadiga ah, u ololaynta doorashooyin xor iyo xalaal ah, horumarinta waxbarashada madaniga ah, iyo kor u qaadida ka mid noqoshada siyaasadda.
๐๐ ๐ฎ ๐๐๐ฆ๐๐๐ฒ๐ง๐ญ๐ข๐ข, Mudane Ahmed Moallim Fiqi, Wasiirka Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dib u heshiisiinta waxaa uu bulshada rayidka ah ugu baaqay in ay door muhiim ah ka qaataan;
โ Federaleynta
โ Hannaanka Doorashooyinka ee Qof iyo Cod ah
โ Dhameystirka Dastuurka KMG ah ee JFS
โ Awoodaha Heyโadah dowladda
โ Maamul bahiinta
Qorshayaashan ku aaddan horumarinta dowladnimo hufan oo isla xisaabtan leh ayaa muhiim u ah dhisidda aasaas dimoqraadiyadeed oo xooggan oo Soomaaliya ka hirgalas.
