Akhristayaasha sharafta leh waxaan halkan idinkugu soo gudbineynaa Warbixin ku saabsan Waxqabadka Wasaaradda Maaliyadda ee 2018-ka.
Dunidaan dalkasta waxa lagu qiimeeyaa horumarkiisa heerka dhaqaalihiisu la egyahay oo ku xeran Daqliga ka soo gala gudaha iyo dibada.
Dowladda Soomaaliya oo ka duulaysa Hiigsigaasi sanadkii tegay ee 2018 waxa ay diiradda saartay kordhinta daqliga gudaha.
Go’aanka kordhinta daqligu muusan aheyn mid fudud Wasaaradda Maaliyadda ee Soomaaliya ayaa xoojisay hannaanka canshuur qaadista taasoo sababatay kororka daqliga.
Wasaaradda ayaa 2018 dhamaan kala wareegtay hey’adaha dowladda canshuurihii ay qaadi jireen, iyadoo Wasaaraddu u weecisay lacagahaas qasnadda Wasaaradda laguna shubay bankiga dhexe ee dowladda, si meesha looga saaro wax is daba marintii ragaadisay kororka daqliga.
Wasaaraddu waxa kale oo ay biloowday qaadista canshuuraha macaashka iyo iibka.
Talaabooyinkani waxa ay keeneen in bil walba ay soo xarooto in ka badan 2,300.000 oo doolar oo dheeri ah tan iyo bishii June ee bartamaha sanadkan, sidaa si la mid ah qasnadda dowladda waxaa soo galay in ka badan 8 milyan oo ka dheeri lacagahihii la filyay bishii September in daqliga gudaha ay ka soo xaroodaan, tani waxa ay tusaale u aheed dadaalka Wasaaradda Maaliyadda ee Soomaaliya ee sanadkaan.
Wada hadalka deen cafinta Soomaaliya ee ka dhaxeeyay hey’adda lacagta aduunka iyo Wasaaradda Maaliyadda ayaa hormar laga sameeyay
Intii lagu jiray 2018 Soomaaliya waxa ay ka gudubtay wajiyadii koowaad iyo labaad ee barnaamijka deen cafinta caalamiga ah oo ay horyaaleen sharuudo ad adag, kuwaas oo ay ugu muhiimsanaayeen hagaajinta maamulka maaliyadda dalka iyo kordhinta daqliga gudaha.
Sidoo kale wajiga koowaad ee dib u eegista heerka seddaxaad ee barnaamijka deen cafinta Soomaaliya ayay ka gudubtay Wasaaradda maaliyadda sida lagu sheegay warbixinta10-ka December ay soo saartay hey’adda lacagta adduunka .
Hey’adda lacagta adduunka ayaa amaantay mas’uuliyiinta Soomaaliya sida ay uga soo baxayaan shuruudaha ku xeeran deen cafinta, iyada oo kooxdii ka socotay hey’adda lacagta adduunkana ee wada hadaladana ay raja badan ka muujiyeen in Soomaaliya sanadka cusub ee 2019-ka ay guul weyn ka gaarto wada hadalada deen cafinta.
Guulaha Soomaaliya ay ka gaartay kordhinta daqliga gudaha iyo deyn cafinta ayaa keentay in Soomaaliya loogu yabooho lacaga dheeri ah oo la marsiinayo maasiinayada Qaranka, dowladda Soomaaliya ay maamulayso waxaana ka mid ah 140 milyan oo doolar oo bankiga adduunku abaal marin ahaan ugu yaboohay Soomaaliya markii ay ku guuleystay hagaajinta maamulka maaliyadda iyo daqli kordhinta sidookale Midoowga Yurub ayaa Soomaaliya ugu yaboohday ku dhawaaqay 100 milyan oo lacagta Yuurowga ah oo ay ku tilmaaameen inay ku timid sida Soomaaliya ay u hagaajisay hannaanka maaliyadda, taasi oo ay si toos ah u maamulayso dowladda Soomaaliya laguna shubo Bankiga dhexe Qaranka.
Horaantii bishii November Ra’isal Wasaare ku xigeenka dalka waxa uu xariga ka jaray xarunta labaad ee Wasaaradda Maaliyada dalka, taasoo loo dhisay si loo haqabtiro baahida dhinac xafiisyada ah ee howlwadeenada Wasaaradda Maaliyada.
Korarka daqliga iyo isbadalka dhaqaalaha waxaa uu wax badani ka badalay miisaaniyada dalka, November 17 keediii Wasaaradda Maaliyadda waxay Barlamaanka Soomaaliya horgeysay qoondada miisaaniyadda Qaranka ee 2019 oo dhan 340 milyan oo doolar kana badan miisaaniyadda 2018-ka 66 milyan oo doolar, waxaana ugu dambeyn Miisaaniyadda ansixiyay golaha shacabka 30 kii december 2018.
Bixinta mushaaraadka shaqaalaha iyo ciidanka dowladda ayay si joogta ah ugu guuleystay Wasaaradda Maaliyadda 2018 si la mid ah sanadkii ka horeeyay ee 2017-ka
Qorshaha soo daabicida lacagta cusub ee shilin Soomaaliga ayaa hormar laga sameeyay bankiga dhexe iyo Wasaaradda Maaliyada oo iskaashanaya.
Daqliga gudaha ee sida xowliga ah u kordhaya oo lagu daray hagaajinta maamulka maaliyadda ayaa la aaminsan yahay in sanadaha soo aadan Soomaaliya ay ku hogaamin karto in ay ka maaranto deeqaha caalamka ee ay waqtigaan qeyb ahaan ku tiirsan tahay iyo in laga cafiyo deemaha lagu leeyahay.
W/D: Cabdishakuur Cali Axmed
