Ethiopia ayaa ka mamnuucday in diyaarado dul maraan biyo xireenka laga dhisay wabiga Nile arrimo amni darted, madaxda dulimaadka rayidka Ethiopia ayaa sheegay in madaxweynahaย uu sheegay in mashruuca uu bilaabayo soo saaristaย tamarta muddo 12 bilood gudahood ah.
Suudaan, Ethiopia iyo Masar ayaa si weyn isugu khilaafsan dhismaha biyo xireenka, Ethiopia ayaa bishii Luulyo bilowday buuxinta biyo xireenka loo yaqaano Grand Ethiopian Renaissance Dam(GERD).
โDhammaan duulimaadyada waxaa looga mamnuucsayย biyo xireenka sababo amni darteed,โsidaa waxaa sheegay agaasimaha guud ee heyโadda duulista rayidka Ethiopia Wesenyeleh Hunegnaw.
Wakaaladda wararka Reuters ayaa soo warisay in agaasimaha uu ka gaabsaday sababtaย rasmiga ah ee ka dambeysay joojinta diyaaradaha dul mari jirey biyo xireenka.
Isniintii madaxweynaha Ethiopia Sahle-Work Zewde oo baarlamaanka la hadlaysay ayaa waxay sheegtay in dhowaan la bilaabi doono soo saarist korontada.
Waxay intaas ku dartay in shaqada wali socoto isla markaana buuxinta wajiga labaad uu dhici doono 12 bilood ee soo socota.
Bishii Luulyo, Ethiopia waxay buuxisay qeybtii ugu horeysay ee biyo xireenka, waxayna ugu mahadinaysaa xilli roobaadkii la soo dhaafay.
Raโiisul wasaaraha Ethiopia Abiy Axmed waxaa uu bishii hore QM u sheegay in dalkiisa uusan wax dan ah ka laheyn dhibaateynta dalalka Masar iyo Suudaan, maalmo ka dib madaxweynaha Masar waxaa uu ku celiyay walaaca uu ka qabo mashruuca Ethiopia.
Waxaa guuldareystay wada xaajoodyo u dhexeeyay sadexda dal ka dib markii Adis Ababa bilowday buuxinta DAM.
Biyo xireenkan waxaa uu Ethiopia ka dhigayaa in ay ugu noqto dalka ugu badan ee Tamar dhoofiya.
Qiyaastii 15km ayuu u jiraa xuduuda Ethiopia iyo Suudaan wabiga Blue Nile, kaas oo 100 milyan oo Masaarida ah ku dhowaad 90% ka helaan biyaha.
Bishii hore Mareykanka wuxuu Ethiopia ka joojiyay 100 milyan oo dollar ka dib markii Adis Ababa diiday qorshaha Washington ee ku aadan biyo xireenka.
Sarkaal aan la magacaabin oo ka tirsan waaxda arrimaha dibadda Mareykanka waxaa uu sheegay in tani daba socoto markii Ethiopia ay si iskeed ah u goโaansatay in ay buuxiso biyo xireen iyadoo aan wax heshiis ah laga gaarin.
