Muqdisho:- Dawladda, Shacabka iyo warbaahinta dalka aanu deriska nahay ee Kenya ayaa siyaabo kala duwan waxay uga falceliyeen dacwadda gar maqalka badda Soomaaliya oo ay Kenya oo ka dhacaysa Maxkamadda Caalamiga ah ee Cadaaladda, magaalada Hogue ee dalka Netherlands.
Dawladda Kenya ayaanan xaadirin madasha gar maqalka, waa xarunta Maxkamadda Adduunka, waxaana ay ku falcelisay diidmo, in aysan ku qanacsaneen maxkamadda iyo cudur-daar dambe oo ay Maxkamadda hor yaala, kaasi oo ay ka fiirsaneyso maxkamadda jawaabta ay ka bixineyso.
Dawladda Kenya waxa ay aad u jeclaan lahayd in meel aan ahayn Maxkamadda Caalamiga ay ku heshiiyaan labada dawladood oo markii horeba ee ay Soomaaliya galka dacwadda gaysay Maxkamada sannadkii 2014-kii, kuba farax-sanayn.
Kenya dhowr Jeer bay Maxkamadda ka codsatay in dib looga dhiga gar- maqalka dacwadda badda ee ay iyada muranka nagu gelisay, waana laga yeelayey marka laga reebo tan hadda socota oo ay soo xaadiri waysay oo gar-naqsan kari weysay.
Shacabka Kenya si gaar ah dadka degan deegaanada dhaca xeebta ayaa ku falceliyey Mudaaharaad, iyaga oo dawladda ugu baaqay in ay difaacaan qaddiyadda ee kala dhaxeysa Soomaaliya, waxaana ay wel-wel ka qabaan in haddii dacwadda socota ay Soomaaliya ku guuleysato, noloshooda saameyn doonta maadaama xeebta Lamu soo mari doonta dhanka Soomaaliya, Sidaa darteed gabal baa u damaya.
“Xaqiiqdii aad baa uu wel-weli noo hayaa, haddii aan arrimaha xadka si fiican loo xalin dhibaato ayey noo keenaysaa. Tani waxa ay meesha ka saari doontaa meelaha aan ka kalluumeysano, waxa ayna xiisad ka dhex-dhalinaysaa bulshooyinka Soomaalida iyo Kenya”, Cali Adam, Kullumeysato Kenyan ah ayaa u sheegay Warbaahinta DW ee laga leeyahay dalka Jarmalka.
Bedka la’isku hayo ee Kenya muranka gelisay waxa uu ka badan yahay 160,580 Square kilometers (62, 000 Square miles). Warbaahintaas waxa intaas ku dartay in ayada oo lagu saleynayo xeerarka caalamiga, waxaa si weyn loo rajeynayaa in Maxkamaddu u xakunto Soomaaliya.
War-baahinta Kenya ayaa suuq yeeshay oo dhanka akhrisashada sheekooyinka dhegaysiga dacwadda badda ee u dhaxeysa Soomaaliya iyo Kenya ay ka qorayaan labadii maalin ee la soo dhaafay, waxaan ay muujinayaan rajada xun ay ka qabto gar naqsiga kala dhaxeeya Soomaaliya iyo go’aanka Maxkamadda.
Jara’idka Kenya uga weyn, Nation ayaa ku micneeyey ka qayb-gal la’aanta Kenya dacwadda ka socota Maxkamadda Caalamiga in ay tahay “ Naxdin”, waxaana ay uga sii darnayd markii ay soo qortay in Soomaaliya ay dhimineysa (danqineyso) boog hor leh oo ah in Tanzaniya iyo Kenya Maxkammada ay isla aadaan oo ay Tanzaniya geyso dacwadaas, maadaama labada dal muran badda ah ka heshiiyeen 2009-kii.
Waxaana tani ay timid kaddib markii qareenada difaacaya Soomaaliya ay tusaale u soo qaateen damaca Kenya ee ah in lagu xalin karo mushkiladda taagan meel ka baxsan Maxkamadda sida Tanzaniya iyo Iyada mid u dhaxeeyey oo aan sharciga caalamiga ah waafaqsaneyn iyo Mid kale Mozambique iyo kuwa kale oo Afrika ka mid ah.
Wuxuuna ila yahay in tafsiir qalad ah oo Kenyanka ku kicinayaan ay sameeyeen, si isfahmi waaga labada dal meesha hadda uu jooga, meel ka xun uu u gaaro.
Gunaanud
Oday Soomaali ah baa beri loo sheegay in wiilkiisii hebel—hebel ah laga guuleystay kaddib markii laga gar helay, wuxuu su’aalay raggii warkaa u keenay, in wiil kiisa garta qaatay iyo in kale, waxaa loo sheegay in garta uu qaatay, markaa baa odeygii ku yiri raggii, “ Wiilkaygana wuu guuleystay haddii garta uu qaatay”.
Hadda Kenya maxay u gar-naqsan la’dahay oo ay uga baqaysa goobta gar-maqalka?
Qalinkii: Maxamed Cismaan Cabdi (Black Cobra)
Tifaftire, SONNA
