Dadka ku nool dunidan ayaa waxay adeegsadan aaladaha kala duwaan ee lagu isticamaalo baraaha internetka.
Waxaa ka midah aaladaha ay dadka sidaa aadka ay uu isticmaalan aalada tiktoka instagramka, facebook, you tubka, snapchatka, whatsapp, imo, twitterka, we chat iyo kuwa kale oo aan halkan lagu soo koobi Karin, qaybaha kala duwaan ee dadyowga caalamka ku nool ayaa siyaabo kale duwaan u adeegsada baraaha bulshada ay ku dhex leeyihiin internetka.
Aalada Youtubka ayaa la sheega in dadka isticmaala dunida ay ka sameyaan gacansi ay ka soo saaran muqaaladda ay soo dhigaan barta ay ku leeyihiin Youtubka.
Aaladda loogu istimaalka badan yahay ayaa ah adduunka aaladda Facebooke, waxaana isticmaasha ku dhawaada dad lagu qiyaasay 2.4 bilyan oo qof halka labada kale ee Youtube iyo Whatsapp las heegayo in ay isticmaalaan in ka badan hal bilyan midkiiba.
Inkastoo aan la ogaan karin inta dad ku nool dunidan hadana waxaa la sheega in ay ku dhawaad 7.7 bilyan qof in ay duljoogan dunidan, 3.5 bilyan ku dhawaad ayaa isticmaala baraaha bulsha ee ku xiran Internetka, taasoo ka dhigan in saddex meelood labo meel ay adeegsaddaan Internetka.
Tiknolojiyadda casirga ayaa isbedal ku sameysay dunida, iyadoo la isku dhafsanyo dhacdooyinka caalamka ka dhaca, waxaana si deg deg ah ay isku gaarsiiyaan aaladahan casriga ee ku soo biray.
Aaladaha loo adeegsado intertenka ayaa la sheegay in ay soo bilowdeen 2000 ilaa 2004 oo ay ku soo biireen badankoodu caalamka, sidoo kale waxaa jiray labo aaladood oo aan si weyn u caan bixin kuwaasoo tartan kula jiray aalada Facebooke waxayna kala ahayeen MySpace iyo Friendster oo soo baxay sanadkii 2008 waxaana loo isticmaali jiray hi5 waxayna si toos ah uga baxeen guud ahan isticmaalka dunida sanadkii 2012-kii.
Aalada Twiterka ayaa 2011kii aysan suuragal ahayn in ay soo galiyaan dadka isticmaala muqaaladda, iyadoo hataan ay aad u soo galiyan muqaalada dadka caalamka daafihiisa ku kala sugan ee adeegsada.
Aalada loogu isticmaalka badan yahay ayaa ah Facebooke oo haysta isticmaalka ugu badan dunida waxaa soo raac YouTube, Instagram iyo WeChat saddexda kale ayaa midkiiba waxaa adeegsada ku dhawaad hal bilyan oo qof.
Aaladda Tiktok ayaa ah aaladah dib ka soo biirtay waxaa ay soo bilaabtay 2016kii ilaa 2018kii, waana aalad ay aad u adeegsadan dadka u badan dhallinyarada dadka isticmaala ayaa si dhaqsi ah waxaa ay caan uga noqdan baraha bulshada.
Aalada Tiktok ayaa ah aaladah dib kasoo biray waxaa ay soo bilaabtay 2016kii ilaa 2018kii waana aalad ay aad u adeegsadan dadka u badan dhalinyarada dadka isticmaala ayaa si dhaqsi ah waxaa ay caan uga noqdan baraha bulshada.
Dadka adeegsada ayaa hab muqaal ah isugu gudbiyaa fariimaha maweelada ee ay ugu talgaleen saaxiibadood kale ee ku taxan aalada TiKtok ee ay ku isticmaalan barta Internet-ka,maraarka qaar ay dadka isticmaalad waxay jilliin ku sameyaan sugaanta,haba uu bad nadeene dadka ajinbiga oo aad ujila sugaanta Soomaalida,isku soo wadda duubo tiknolojiyadda casriga ayaa ah ee caalamka ku soo biirtay ayaa u fuduudeysay dadyoowga caalamka ku kala nool in ay heel mel ay ku wada caweeya.
W.Qoray Naciimo Cabdi Saciid (Shiino)
