Ciidanka Asluubta Soomaaliyeed waxa ay ka mid yihiin Ciidamada qalabka sida ee Soomaaliyeed, waxaana la Aas-aasay 22kii Febraayo 1970 kii Taliyihii ugu horeeyey ee Ciidankaasina waxa uu ahaa AUN S/gaas Ismaaciil Axmed Ismaaciil waana Ciidan u tababaran Ilaalinta Maxaabiista iyo in ay baraan Anshaxa dadka xabsiga lagu soo xiro.
Burburkii Dowladii dhexe ee Dalka kaddib waxa ay soo mareen Ciidanka Asluubta marxalado kala duwan iyo xilliyo Adag, iyadoo shaqooyinkii ay u hayeen Qaranka habacsanaan uu ku yimid sababo la xiriiri Daruufo soo wajahay dalka.
Taliyayaal badan ayaa soo maray ciidanka Asluubta sanadihii lagu jiray Bur burka dadaalkoodana, ma yareen balse caqabado dalkoo dhan ka jiray ayaa u saamixi weysay in Ciidankaasi cududiisa ay dib u soo celiyaan .
Ciidanka Asluubta Soomaaliyeed ayaa hadda dib usoo celinaya in ay buuxiyaan Kaalintii ay kaga jireen Ciidamada qalabka sida, waxaana iminka ay ku talaabsanayaan Horumaro kala duwan, iyadoo ay dib usoo laabaneyso Faa’iidooyinkii kala duwanaa ee Ummadda Soomnaaliyeed u qaban jireen .
Maalin Khamiis 30 April 2015 ayey aheyd markii golaha Wasiiradda ee Xukuumadda Soomaaliya ay Taliyaha Ciidanka Asluubta Soomaaliyeed u magaacabeen S/Gaas Bashiir Maxamed Jaamac (Bashiir Goobe ), ayna ku soo baxday faafinta rasmiga ah ee Madaxweynaha Jamhuuriyadda Soomaaliya, waxaana markii uu Xilka la wareegay Gen Bashiir uu bilaabay Dadaal iyo Shaqo badan uu ku doonayey in Ciidankaasi uu Dib usoo nooleeyo Geed dheer iyo mid gaaban ayuuna u koray sidii Cududii Ciidanka Asluubta uu dib ugu soo celin lahaa .
S/gaas Bashiir Maxamed Jaamac Taliyaha Ciidanka Asluubta Soomaaliyeed ayaa is badal weyn ku sameeyey qaabkii uu u shaqeynayey Xabsiga dhexe ee Xamar oo ay ka jireen Dhibaatooyin dhanka Nolosha ah waxaana Xabsiga uu ka dhigay Goob Maxaabiista lagu dhaqan celiyo waxna lagu baro isagoo Xabsiga gudihiisa ka hirgaliyey in Maxaabiista ay ku seexdaan sariiro iyo in uu qol kasta oo ka mid ah Xabisga dhexe uu galiyey Telafashino ay Maxaabiista kala socdaan Ciyaaraha iyo Wararka Caalamka iyadoo intaas ay sii dheer tahay in la baro Farsamada gacanta .
Sidaasi oo kale Xabisga dhexe ee magaalada Baydhabo ayaa isna dhawaan la geeyey Sariiro iyo Telafashino, waxaana Qorshaha Taliska Ciidanka Asluubta uu yahay in dhamaan Xabsiyada Dalka ku yaala isbadal horumarineed laga sameeyo sida uu Taliyaha Ciidanka Asluubta inoo sheegay .
Gen Bashiir iyo ku xigeenadiisa ayaa ku guuleystay iyagoo kaashanaya Hay’ado Caalami ah in Magaaladda Muqdisho laga dhiso Xabsi weyn oo wax kasta oo Nolosha aadmiga ay u Baahan tahay laga helayo Gunaanad ayuuna maraya Dhismaha Xabsigaasi .
Sidoo kale Taliska Ciidanka Asluubta ayaa Qorsheynaya in Guud ahaan Xabsiyadii Dalka uu lahaa dib u dhis lagu sameeyo waxaana sidaas oo kale Talisku uu qorsheynayaa in Warshadihii Ciidanka uu lahaa dib loo howlgaliyo iyadoo ay shaqeyneyso Warshad uu Ciidanka leeyahay oo hadda soo saarta Qalab Xafiiseedka IWM.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka ah ee Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo gaaray maalintii koowaad ee ciidda xabsiga dhexe ee Xamar ayaa bogaadiyay isbadalka uu sameeyay taliyaha ciidanka Asluubta Soomaaliyeed, Sareeye Gaas Bashiir Maxamed Jaamac.
Dhammaan Debleyda ,Saraakiisha iyo Saraakiil Xigeenadda Ciidanka Asluubta Soomaaliyeed ayaa si aad ah ula dhacsan Isbadalka Horumarineed ee iminka ka hana qaaday Xabsiyada Dalka iyo Xarumaha Ciidanka Asluubta uu leeyahay waxaana hadal heynta ugu badan ee Ummadda Soomaaliyeed isla dhex marayaan ay tahay in weli dalka lagu arkin Xabsiga dhexe Qololka uu ka kooban yahay in lagu xiray Telafashino Maxaabiista daawadaan, iyadoo arrintan ay noqotay mid soo jiidatay Indhaha Caalamka.
WD/:- C/raxmaan Gacan
